شکستگی پا یکی از آسیب‌های نسبتاً رایج است که معمولاً به‌خاطر ضربه یا فشار شدید اتفاق می‌افتد. این آسیب می‌تواند باعث درد زیاد و مشکلات حرکتی شود و نیاز به مراقبت جدی دارد. در ادامه، به بررسی علائم و روش‌های درمان شکستگی پا می‌پردازیم.
منظور از شکستگی پا چیست؟
شکستگی پا زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از استخوان‌های پا در اثر ضربه، فشار زیاد یا آسیب ناگهانی دچار ترک یا شکستگی شود. این اتفاق می‌تواند به دلایلی مثل زمین خوردن، تصادف، فشار زیاد هنگام ورزش، پوشیدن کفش نامناسب یا حتی وجود بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان یا سرطان استخوان رخ دهد.
نشانه‌های این نوع آسیب معمولاً شامل درد شدید، تورم، کبودی، محدودیت حرکتی و در برخی موارد تغییر شکل ظاهری پا هستند. در چنین شرایطی، مراجعه سریع به بهترین متخصص ارتوپدی در تهران برای تشخیص دقیق با کمک تصویربرداری و شروع درمان ضروری است، چرا که بی‌توجهی به آن می‌تواند روند بهبودی را طولانی کرده یا باعث عوارض جدی‌تری شود.
📍 تهران، بلوار میرداماد، بین میدان مادر و شریعتی، پلاک ۲۴، طبقه سوم
🕙 شنبه، دوشنبه، پنجشنبه
📞 ۰۹۳۷۸۸۴۴۳۳۵
نشانه‌ها و علائم شکستگی پا
- درد ناگهانی و شدید در محل آسیب که ممکن است با حرکت تشدید شود.
- تورم و قرمزی موضعی در اطراف ناحیه آسیب‌دیده.
- کبودی و خون‌مردگی ناشی از آسیب به بافت‌های داخلی.
- ناتوانی در حرکت دادن پا یا تحمل وزن بدن روی آن.
- تغییر شکل یا زاویه غیرطبیعی در استخوان یا انگشتان پا.
- شنیدن صدای تق یا حس “شکستن” در لحظه آسیب.
- حساسیت شدید به لمس در ناحیه مشکوک به شکستگی.
- ایجاد زخم یا پارگی پوست در شکستگی‌های باز (شکستگی همراه با بیرون‌زدگی استخوان).
- محدودیت در راه رفتن یا ایستادن به دلیل درد یا ناپایداری پا.
- احساس ساییدگی یا لق بودن مفصل در زمان تلاش برای حرکت دادن پا.
- برآمدگی یا برآمدگی غیرمعمول در استخوان که می‌تواند نشانه جابه‌جایی باشد.
درد بعد از شکستگی پا
درد داشتن بعد از شکستگی پا معمولاً جزو مراحل طبیعی روند بهبودی است و در ساعات یا روزهای اول بعد از آسیب، شدت آن ممکن است بیشتر باشد. این درد ناشی از التهاب، تورم و فرآیندهای ترمیم استخوان است.
مصرف داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک، استراحت، و قرار دادن کمپرس یخ (در صورت تایید پزشک) می‌تواند به کاهش درد کمک کند. همچنین، بالا نگه داشتن پا و پرهیز از فعالیت‌های سنگین ضروری است. در صورتی که درد شدیدتر، همراه با تورم یا تغییر رنگ ناگهانی باشد، باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید، چون ممکن است نشان دهنده عوارض یا عفونت باشد.
راه‌های تشخیص شکستگی پا
تشخیص شکستگی پا معمولاً با بررسی دقیق وضعیت بیمار توسط پزشک ارتوپد انجام میشود. پزشک ابتدا درباره نحوه وقوع حادثه، شدت درد و مشکلات حرکتی سؤال می‌پرسد، سپس ناحیه آسیب‌دیده را از نظر تورم، کبودی و حساسیت به لمس معاینه می‌کند.
برای اطمینان از وجود شکستگی و مشخص شدن محل و نوع آن، عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام میشود. در بعضی موارد هم ممکن است آزمایش‌های دقیق‌تری مثل ام‌آر‌آی یا اسکن استخوان لازم باشد تا جزئیات بیشتری به دست بیاید و درمان مناسب انتخاب شود.
انواع روش‌های درمان شکستگی پا
درمان شکستگی پا به عوامل مختلفی مثل شدت آسیب، محل شکستگی و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، دو روش اصلی برای درمان وجود دارد: روش‌های غیرجراحی و روش‌های جراحی.
درمان غیرجراحی شکستگی پا
اگر شکستگی ساده باشد و استخوان‌ها جابه‌جا نشده باشند یا جابه‌جایی خیلی کمی داشته باشند، معمولاً درمان غیرجراحی کافی است. در این روش، هدف اصلی این است که استخوان‌ها ثابت بمانند تا به خوبی جوش بخورند.
برای این کار معمولاً از گچ یا آتل استفاده میشود. گچ یا آتل باعث میشود که پا در وضعیت درست باقی بماند و حرکت اضافی نکند. مدت زمان استفاده از گچ بسته به نوع و محل شکستگی ممکن است چند هفته تا چند ماه باشد.
گاهی هم به جای گچ، باندهای فشاری یا بریس‌های خاصی تجویز میشود. این روش‌ها بیشتر برای شکستگی‌های کوچک و ترک‌های استخوانی کاربرد دارند و به بیمار اجازه می‌دهند تا تا حدی تحرک خود را حفظ کند و روند بهبود سریعتر باشد.
علاوه بر این، استفاده از کمپرس سرد در روزهای اول، استراحت کافی و مصرف داروهای ضد التهاب به کاهش درد و تورم کمک می‌کند. رعایت رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D هم به تقویت استخوان‌ها و بهبود سریعتر کمک زیادی می‌کند.
کنترل درد و دارودرمانی
در طول درمان شکستگی پا، کنترل درد اهمیت زیادی دارد. داروهایی مثل پاراستامول، ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند. در موارد درد شدیدتر، ممکن است داروهای قوی‌تری مثل مورفین یا دیگر اپیوئیدها استفاده شوند.
علاوه بر این، داروهای ضدانعقاد گاهی برای جلوگیری از لخته شدن خون و مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها توصیه می‌شوند.
فیزیوتراپی و بازتوانی
فیزیوتراپی یکی از بخش‌های مهم بهبود بعد از شکستگی استخوان است. هدف آن افزایش قدرت عضلات، بهبود دامنه حرکتی مفاصل، کاهش درد و بازگرداندن تعادل است.
تمرینات فیزیوتراپی شامل تقویت عضلات، کشش، تمرینات تعادلی و تکنیک‌های دستی مثل ماساژ و الکتروتراپی میشود. این تمرینات کمک می‌کنند بیمار سریعتر به عملکرد طبیعی پای خود بازگردد.
جراحی شکستگی پا
وقتی شکستگی شدید باشد، استخوان‌ها جابه‌جا شده باشند یا احتمال جوش نخوردن صحیح استخوان وجود داشته باشد، دکتر جراحی شکستگی استخوان را پیشنهاد می‌دهد.
در جراحی معمولاً استخوان‌ها با استفاده از پیچ، پلاک فلزی یا میله‌های داخل استخوانی (نایلینگ) تثبیت می‌شوند. این روش‌ها باعث می‌شوند استخوان‌ها بدون حرکت اضافی به خوبی جوش بخورند. روش میله داخل استخوانی بیشتر برای شکستگی‌های ران یا ساق پا کاربرد دارد و معمولا نیاز به گچ گرفتن طولانی را کاهش می‌دهد.
در برخی موارد خیلی شدید که نمی‌توان استخوان را از داخل تثبیت کرد، از فیکساتور خارجی استفاده میشود. در این روش، چارچوب فلزی بیرونی به استخوان وصل میشود و پا را از بیرون ثابت نگه می‌دارد.
پس از جراحی، دوره نقاهت می‌تواند شامل استفاده از عصا یا واکر و همچنین فیزیوتراپی باشد تا حرکت و قدرت عضلات پا بازگردد.
درمان شکستگی پا در خانه
درمان خانگی برای شکستگی پا نمی‌تواند جایگزین مراجعه به پزشک باشد، اما با بی‌حرکت نگه داشتن پا، استفاده از کمپرس یخ، بالا نگه داشتن پا و تغذیه مناسب حاوی کلسیم و ویتامین D، می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند و روند بهبودی را تسریع کند.
استفاده از عصا یا واکر مانع وارد شدن فشار زیاد به پا است و رعایت استراحت و پرهیز از حرکات ناگهانی نقش موثری در روند بهبود دارند. با این حال، برای درمان اصولی، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
مدت زمان درمان شکستگی پا چقدر است؟
مدت زمان درمان شکستگی پا بستگی به شدت آسیب و نوع شکستگی دارد؛ در موارد خفیف، ممکن است چند هفته تا دو ماه طول بکشد، اما در شکستگی‌های جدی‌تر یا نیاز به جراحی، ممکن است فرآیند ترمیم و بهبود تا چند ماه طول بکشد.
جمع بندی
شکستگی پا یک آسیب رایج ولی قابل‌درمان است که با شناخت علائم، مراقبت مناسب و مراجعه سریع به پزشک، قابل بهبود است. درمان صحیح، اعم از جراحی یا غیرجراحی، همراه با فیزیوتراپی و توانبخشی، نقش مهمی در بازیابی سلامت و حرکت طبیعی پا دارد. در صورت نیاز به درمان، مراجعه به یک پزشک مجرب مانند دکتر مشکدار می‌تواند روند بهبودی را تسهیل کند و از عوارض جدی جلوگیری کند.