تزریق سلولهای بنیادی به زانو روشی نسبتاً جدید است که این روزها برای درمان مشکلاتی مثل آرتروز و آسیب‌های مزمن زانو استفاده می شود.
خیلی از کسانی که از درد و محدودیت حرکتی رنج می‌برند، دنبال راهی هستند که هم کم‌خطرتر از جراحی باشد و هم نتیجه بهتری داشته باشد. سلولهای بنیادی این شانس را ایجاد می‌کنند که بدن بتواند خودش به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک کند. در ادامه با جزئیات این روش بیشتر آشنا می‌شویم.
سلول بنیادی چیست و چه نقشی در درمان زانو دارد؟
سلولهای بنیادی نوعی سلولهای اولیه و نابالغ هستند که توانایی تبدیل شدن به انواع مختلف سلولهای بدن، از جمله سلولهای غضروفی را دارند. وقتی غضروف زانو به‌دلایل مختلف مثل آسیب یا افزایش سن دچار فرسایش می‌شود، حرکت‌دادن زانو سخت و دردناک می‌شود. یکی از روش‌های درمانی جدید برای بازسازی این غضروف، استفاده از سلولهای بنیادی خودِ فرد است.
در این روش، ابتدا مقدار کمی سلول بنیادی از مغز استخوان بیمار گرفته می‌شود، سپس این سلول‌ها در آزمایشگاه رشد می‌کنند و پس از آماده‌سازی، به زانوی آسیب‌دیده تزریق می‌شوند. این سلول‌ها در محل تزریق شروع به ترمیم غضروف می‌کنند. بررسی‌ها نشان داده‌اند که بیشتر بیماران بعد از این درمان، کاهش درد و بهبود حرکت را تجربه کرده‌اند.
📍 تهران، بلوار میرداماد، بین میدان مادر و شریعتی، پلاک ۲۴، طبقه سوم
🕙 شنبه، دوشنبه، پنجشنبه
📞 ۰۹۳۷۸۸۴۴۳۳۵
مزایای تزریق سلول بنیادی به زانو
در ادامه، مهم‌ترین مزایای این روش را مرور می‌کنیم:
| ترمیم بافت آسیب‌دیده: سلولهای بنیادی قابلیت تبدیل به سلولهای غضروفی را دارند و به بازسازی بافت‌های تخریب‌شده کمک می‌کنند، بدون نیاز به مداخلات مکانیکی یا مصنوعی. |
| کاهش درد و التهاب: این سلول‌ها با ترشح مواد ضدالتهاب و فاکتورهای رشد، باعث کاهش درد و تورم در ناحیه زانو می‌شوند و به بهبود علائم آرتروز کمک می‌کنند. |
| کوتاه بودن دوره نقاهت: برخلاف جراحی‌های سنگین، دوران بهبودی پس از تزریق سلولهای بنیادی معمولاً کوتاه‌تر است و بیمار می‌تواند سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره‌اش بازگردد. |
| جایگزینی برای جراحی: این روش می‌تواند در بسیاری از موارد جایگزینی برای عمل‌هایی مانند تعویض مفصل زانو یا آرتروسکوپی باشد، به‌ویژه در مراحل اولیه یا متوسط آسیب. |
| کاهش احتمال عوارض جانبی: چون سلول‌ها از بدن خود بیمار گرفته می‌شوند، احتمال پس‌زدن یا واکنش ایمنی بسیار پایین است و نیازی به استفاده از مواد خارجی یا داروهای قوی وجود ندارد. |
| افزایش دامنه حرکتی مفصل: با ترمیم بافت و کاهش التهاب، عملکرد زانو بهبود پیدا می‌کند و حرکت آن روان‌تر و بدون درد می‌شود. |
| انجام در مدت‌زمان کوتاه و به‌صورت سرپایی: فرآیند برداشت، آماده‌سازی و تزریق سلول‌ها معمولاً در چند جلسه و بدون نیاز به بستری طولانی انجام می‌شود. |
| عدم نیاز به منبع اهداکننده: از آنجا که سلول‌ها از بدن خود فرد استخراج می‌شوند، نیازی به جستجوی اهداکننده یا نگرانی در مورد سازگاری بافتی وجود ندارد. |
تزریق سلولهای بنیادی به زانو چگونه انجام می‌شود؟
تزریق سلولهای بنیادی به زانو راهی برای کمک به ترمیم غضروف‌های آسیب‌دیده و کاهش درد است و در برخی موارد می‌تواند جایگزین جراحی باشد. در این روش، معمولاً سلولهای بنیادی از بدن خود بیمار، مثل مغز استخوان یا چربی، گرفته می‌شوند تا احتمال عوارض کاهش یابد. این سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی رشد داده می‌شوند و بعد از آماده‌سازی، به ناحیه آسیب‌دیده زانو تزریق می‌شوند.
روش‌های مختلفی برای انجام این درمان وجود دارد؛ مثلاً تزریق مستقیم سلول‌ها، استفاده از داربست‌های زیستی برای کمک به شکل‌گیری بافت جدید، یا ترکیب سلول‌ها با فاکتورهای رشد برای تحریک روند ترمیم. اینکه کدام روش برای فرد مناسب‌تر است، به شرایط زانو و تشخیص بهترین متخصص ارتوپدی در تهران بستگی دارد.
عوارض تزریق سلولهای بنیادی در زانو
تزریق سلولهای بنیادی به زانو کم‌عارضه‌تر از جراحی‌های سنگین است. هرچند احتمال بروز برخی عوارض موقتی مثل درد، تورم یا التهاب وجود دارد، اما این موارد معمولاً خفیف هستند و به‌مرور برطرف می‌شوند.
از آنجا که سلول‌ها از بدن خود فرد گرفته می‌شوند، ریسک واکنش‌های جدی بسیار پایین است. با این حال، هنوز نمی‌توان با قطعیت درباره ماندگاری و اثربخشی بلندمدت این درمان نظر داد و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.
مراقبت‌های بعد از تزریق سلولهای بنیادی به زانو
- بعد از تزریق سلولهای بنیادی به زانو، درد فوری کاهش نمی‌یابد و ممکن است تا چند هفته یا حتی چند ماه درد خفیفی احساس کنید.
- برای کاهش درد در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، استفاده از کمپرس یخ توصیه می‌شود، اما تا ۳ تا ۴ روز از به‌کار بردن گرما در ناحیه تزریق خودداری کنید چون ممکن است درد را افزایش دهد.
- در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از تزریق، استراحت کنید ولی کامل بی‌حرکت نمانید؛ انجام حرکات سبک به گردش خون و روند بهبود کمک می‌کند.
- حداقل تا ۶ هفته پس از تزریق، از مصرف داروهای ضد التهاب و رقیق‌کننده‌های خون بدون نظر پزشک خودداری کنید تا عوارض جانبی کاهش یابد.
- در صورت توصیه پزشک، فیزیوتراپی را بین ۴ تا ۶ روز پس از تزریق آغاز کنید تا تقویت عضلات و بهبود عملکرد زانو تسریع شود.
- مراجعه‌های منظم به پزشک برای پیگیری وضعیت زانو اهمیت زیادی دارد تا روند بهبودی تحت نظر باشد و در صورت نیاز درمان‌ها تنظیم شوند.
بهترین دکتر برای تزریق سلولهای بنیادی زانو در ایران کیست؟
دکتر پویا مشکدار، متخصص و جراح ارتوپدی، از جمله پزشکانی هستند که تجربه و دانش خود را در زمینه درمان آسیب‌های مفصلی، مخصوصا زانو، با بهره‌گیری از روش‌های جدید پزشکی مانند تزریق سلولهای بنیادی به‌کار گرفته اند.
ایشان در روند درمان، با توجه به شرایط بدنی و نیازهای هر بیمار تلاش می‌کنند راه‌حل‌هایی کم‌تهاجمی و مؤثر ارائه دهند تا بیماران بتوانند با درد کمتر و کیفیت زندگی بهتر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.