عوارض آرتروسکوپی زانو یکی از دغدغه‌های اصلی افرادی است که قصد انجام این جراحی را دارند. اگرچه آرتروسکوپی به عنوان یک روش کم‌تهاجم و ایمن شناخته می‌شود، اما مانند هر عمل جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. در این مقاله از دکتر پویا مشکدار، به بررسی دقیق عوارض احتمالی آرتروسکوپی زانو و راه‌های کاهش آنها می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل تصمیم بگیرید.
عوارض آرتروسکوپی زانو
آرتروسکوپی زانو، به عنوان یک روش جراحی کم تهاجمی، با مزایای بسیاری همراه است، اما مانند هر روش جراحی دیگری، احتمال بروز عوارض نیز وجود دارد. در ادامه به بررسی دقیق تر این عوارض می پردازیم:
1. عفونت
آرتروسکوپی زانو به دلیل برش‌های کوچک خطر عفونت را کاهش می‌دهد، اما احتمال آن به‌طور کامل از بین نمی‌رود. نرخ بروز عفونت بین 0.009 تا 0.4 درصد است. این عفونت‌ها می‌توانند سطحی یا در موارد نادر، عمیق و در داخل مفصل باشند. علائم شامل تورم، درد، قرمزی و تب است و معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.
2. آسیب به غضروف یا استخوان
ابزارهای جراحی می‌توانند به غضروف یا استخوان‌های اطراف زانو آسیب برسانند و زمینه‌ساز آرتروز شوند. پیشگیری از این عارضه مستلزم مهارت بالای جراح است.
3. آسیب عصبی
ایجاد برش‌های کوچک در جلوی زانو می‌تواند خطر آسیب عصبی را کاهش دهد. اگرچه این عارضه نادر است، اما ممکن است هنگام بخیه زدن منیسک یا کار با ابزار جراحی اتفاق بیفتد. علائم شامل بی‌حسی، گزگز یا ضعف عضلانی است.
4. لخته شدن خون
خطر ایجاد لخته‌های خونی (ترومبوز ورید عمقی) در افراد دارای اختلالات خونی یا سابقه خانوادگی بیشتر است. علائم شامل درد، تورم و گرما در ساق پا است. پیشگیری شامل مصرف داروهای ضدانعقاد، استفاده از جوراب‌های فشاری و تحرک زودهنگام پس از جراحی می‌باشد.
5. حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه
بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قلبی یا کلیوی در معرض عوارض شدیدتری قرار دارند. التهاب ناشی از جراحی می‌تواند این عوارض را تشدید کند. بررسی‌های دقیق پیش از عمل برای کاهش این خطرات ضروری است.
6. تورم
تورم پس از جراحی ناشی از التهاب، خونریزی داخلی یا عفونت است. استفاده از کمپرس سرد، استراحت و بالا نگه داشتن پا می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. در صورت ادامه‌دار بودن تورم، مراجعه به پزشک ضروری است.
7. سفتی مفصل
سفتی مفصل ممکن است به دلیل تشکیل بافت اسکار یا التهاب مداوم ایجاد شود. تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی به‌موقع می‌توانند به کاهش سفتی کمک کنند. در برخی موارد، سفتی مزمن نیاز به درمان‌های تخصصی دارد.
8. خونریزی درون مفصل
خونریزی داخل مفصلی می‌تواند به صورت کبودی، تورم و محدودیت حرکتی ظاهر شود. درمان شامل استراحت، کمپرس یخ و در موارد شدید تخلیه خون توسط پزشک است.
9. آسیب به اعصاب یا عروق خونی
در حین جراحی، احتمال آسیب به اعصاب یا عروق خونی اطراف زانو وجود دارد. این عارضه می‌تواند منجر به بی‌حسی، تغییر رنگ پوست یا ضعف شود و نیاز به مداخله پزشکی دارد.
10. محدودیت حرکت مفصل
کاهش دامنه حرکتی زانو معمولاً به دلیل چسبندگی بافت‌ها یا التهاب رخ می‌دهد. فیزیوتراپی منظم و تمرینات کششی برای بهبود این عارضه توصیه می‌شود.
11. درد مزمن یا مداوم
درد مداوم زانو پس از جراحی می‌تواند ناشی از التهاب، آسیب به بافت‌ها یا عوارض دیگر باشد. این درد نیاز به بررسی دقیق و درمان مناسب دارد.
12. تغییر در پایداری زانو
آسیب به ساختارهای داخلی زانو در حین جراحی ممکن است باعث کاهش پایداری مفصل شود. درمان شامل استفاده از بریس یا جراحی‌های تکمیلی است.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالی که بروز درد و ناراحتی پس از عمل طبیعی است، برخی علائم هشدار دهنده وجود دارند که در صورت مشاهده آنها باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. علائم هشدار دهنده پس از آرتروسکوپی زانو:
- علائم عفونت: بروز تب، لرز و تعریق غیر طبیعی می تواند نشانه عفونت باشد و نیاز به بررسی و درمان فوری دارد.
- خونریزی: در صورت مشاهده خونریزی مداوم از محل برش های جراحی، به پزشک خود اطلاع دهید.
- تورم و قرمزی: اگر تورم و قرمزی اطراف زانو به مرور زمان کاهش نیافته و افزایش یابد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- درد ساق پا و ورم: بروز درد در ناحیه ساق پا و مشاهده ورم در این ناحیه می تواند نشانه لخته شدن خون باشد و نیاز به بررسی فوری دارد.
- مشکل در تحمل وزن: اگر در تحمل وزن بدن روی زانو دچار مشکل هستید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
پیشگیری از عوارض آرتروسکوپی زانو
پیشگیری از عوارض آرتروسکوپی زانو نقش مهمی در بهبود سریع‌تر بیمار و کاهش خطرات احتمالی دارد. یکی از اصلی‌ترین اقدامات در این زمینه، انتخاب بهترین جراح و متخصص ارتوپدی است که می‌تواند با دقت بالا و رعایت اصول جراحی، احتمال بروز عوارض را به حداقل برساند. همچنین رعایت نکات بهداشتی در محیط جراحی، از جمله استریل بودن تجهیزات و فضای عمل، اهمیت زیادی در پیشگیری از عفونت‌های پس از جراحی دارد. مراقبت صحیح از زخم‌ها نیز یکی دیگر از اقدامات کلیدی است که به کاهش خطر عفونت و تسریع روند بهبود کمک می‌کند.
پس از انجام آرتروسکوپی، پیروی دقیق از دستورات پزشک و رعایت مراقبت‌های بعد از آرتروسکوپی زانو، مصرف داروهای تجویز شده و انجام پیگیری‌های منظم پزشکی برای ارزیابی روند بهبود ضروری است. تحرک زودهنگام و انجام تمرینات فیزیوتراپی تحت نظر متخصص می‌تواند از بروز خشکی مفصل و ضعف عضلانی جلوگیری کند و عملکرد طبیعی زانو را سریع‌تر بازگرداند. توجه به این نکات نه تنها خطر عوارض را کاهش می‌دهد بلکه کیفیت زندگی بیمار را پس از جراحی بهبود می‌بخشد.
جمع بندی
جراحی آرتروسکوپی زانو به عنوان یک روش ایمن و کم تهاجمی برای درمان مشکلات زانو شناخته شده است. این روش با ایجاد برش‌های کوچک، دوره نقاهت کوتاه‌تری را برای بیماران به ارمغان می‌آورد. با این وجود، مانند هر روش جراحی دیگری، آرتروسکوپی زانو نیز ممکن است با عوارضی نظیر عفونت، لخته خون، تورم و سفتی مفصل همراه باشد.
آگاهی کامل از این عوارض و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از جراحی می‌تواند به کاهش احتمال بروز آنها و بهبود نتایج درمان کمک کند. به طور کلی، آرتروسکوپی زانو به عنوان یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان مشکلات زانو مطرح است، اما در نظر داشته باشید که تجربه و تخصص جراح در انجام این عمل، نقش بسزایی در موفقیت آن ایفا می‌کند.