جراحی رباط صلیبی زانو یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای بازگرداندن ثبات و عملکرد مفصل زانو پس از آسیب‌های شدید است. با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته، رباط آسیب‌دیده جایگزین شده و بیمار پس از طی دوره نقاهت و فیزیوتراپی می‌تواند به فعالیت‌های عادی خود بازگردد. در این مقاله از دکتر پویا مشکدار به بررسی جوانب مختلف جراحی رباط صلیبی زانو می‌پردازیم.
فیلم عمل جراحی رباط صلیبی زانو
جراحی رباط صلیبی زانو چیست؟
جراحی بازسازی رباط صلیبی (ACL) یک مداخله جراحی است که برای ترمیم یا جایگزینی رباط صلیبی قدامی آسیب‌دیده انجام میشود. این جراحی برای بازیابی ثبات مفصل زانو، کاهش درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو، به‌ویژه در افراد فعال و ورزشکاران، انجام میشود.
در این روش، بهترین متخصص و جراح ارتوپد از تاندون جایگزین (اتولوگ یا آلوگرافت) برای بازسازی رباط استفاده کرده و معمولاً از تکنیک آرتروسکوپی بهره می‌برد. انجام این جراحی با حداقل تهاجم، موجب کاهش درد، تسریع روند بهبودی و بازگشت سریع‌تر بیمار به فعالیت‌های روزمره میشود.
دکتر پویا مشکدار، متخصص و جراح ارتوپدی با تجربه در جراحی‌های زانو، به‌ویژه جراحی رباط صلیبی، با استفاده از روش‌های به‌روز پزشکی، درمان‌های تخصصی را برای بیماران ارائه می‌دهند. ایشان با استفاده از روش‌های نوین و تخصصی، به درمان مشکلات مربوط به رباط صلیبی زانو می‌پردازد.
علت انجام جراحی رباط صلیبی چیست؟
رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از دو رباط محوری است که در مفصل زانو قرار دارد و نقش اساسی در پایداری و عملکرد این مفصل دارد. آسیب به رباط صلیبی، که اغلب در نتیجه حرکات ناگهانی و چرخشی در فعالیت‌های ورزشی و پرخطر رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به ناپایداری زانو، درد و محدودیت حرکتی شود. در موارد شدید، این آسیب می‌تواند به تخریب غضروف مفصلی و آرتروز زودرس منجر شود.
- شایع‌ترین دلیل جراحی، ناپایداری زانو است که منجر به احساس خالی شدن یا لغزش زانو در حین فعالیت‌های روزمره یا ورزشی میشود.
- در صورتی که آسیب رباط صلیبی با سایر آسیب‌های زانو مانند پارگی منیسک یا آسیب به سایر رباط‌ها همراه باشد، جراحی توصیه میشود.
- ورزشکاران حرفه‌ای و افرادی که در فعالیت‌های ورزشی و پرخطر شرکت می‌کنند، معمولاً کاندیدای مناسبی برای جراحی هستند.
- اگرچه سن به تنهایی یک عامل تعیین‌کننده نیست، اما بیماران جوان‌تر که فعالیت بیشتری دارند و خطر ابتلا به آرتروز در آن‌ها بیشتر است، معمولاً کاندیدای بهتری برای جراحی هستند.
- در صورتی که درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و استفاده از بریس نتوانند ناپایداری زانو را کنترل کنند، جراحی توصیه میشود.
بیشتر بخوانید: هزینه عمل رباط صلیبی زانو در 1404 چقدر است؟
اقدامات لازم برای جراحی رباط صلیبی زانو
رعایت نکات زیر برای تسریع روند بهبودی بعد از جراحی ضروریست.
- در مرحله اول، بیمار باید تحت معاینات پزشکی کامل قرار گرفته و مشاوره تخصصی با جراح داشته باشد تا وضعیت عمومی سلامت و شرایط زانو ارزیابی شود.
- قطع مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی طبق توصیه پزشک، برای کاهش خطر خونریزی ضروری است.
- انجام تمرینات تقویت‌کننده عضلات پا و فیزیوتراپی پیش از جراحی نیز می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند.
- علاوه بر این، بیمار باید از شب قبل از عمل ناشتا باشد و تمامی دستورالعمل‌های جراح را برای مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی رعایت کند تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.
جراحی رباط صلیبی چگونه انجام می شود؟
جراحی رباط صلیبی معمولاً با روش آرتروسکوپی، که کم‌تهاجمی‌تر و دارای دوره نقاهت کوتاه‌تری است، انجام میشود. در این روش، جراح با ایجاد برش‌های کوچک، ابزارهای جراحی را وارد زانو می‌کند. رباط صلیبی آسیب‌دیده برداشته شده و با استفاده از پیوند تاندونی جایگزین میشود.
این پیوند می‌تواند از عضلات خود بیمار، مانند همسترینگ یا کشکک زانو (اتوگرافت)، یا از یک اهداکننده (آلوگرافت) گرفته شود. سپس تاندون جدید با پیچ‌های مخصوص در استخوان ران و ساق پا ثابت میشود تا به مرور زمان با بافت‌های اطراف یکپارچه گردد.
پس از اتمام جراحی، محل برش‌ها با دقت بخیه زده شده و بیمار معمولاً یک شب در بیمارستان تحت نظر قرار می‌گیرد. انتخاب روش جراحی، بسته به میزان آسیب، شرایط بیمار و تشخیص پزشک متفاوت است.
عوارض جراحی رباط صلیبی زانو
جراحی بازسازی رباط صلیبی زانو، مانند هر مداخله جراحی دیگر، می‌تواند عوارض و خطراتی داشته باشد. از جمله خطرات این جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی و عفونت: خونریزی و عفونت در محل جراحی از جمله مشکلاتی است که ممکن است پس از جراحی رخ دهد. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها قبل و بعد از جراحی به پیشگیری از عفونت کمک می‌کند.
- درد و سفتی زانو: برخی بیماران ممکن است پس از جراحی احساس درد یا سفتی در ناحیه زانو داشته باشند که معمولاً با فیزیوتراپی و مراقبت‌های مناسب کاهش می‌یابد.
- محدودیت دامنه حرکتی: برخی از بیماران ممکن است با محدودیت در حرکت زانو مواجه شوند که معمولاً با تمرینات فیزیوتراپی و پیگیری‌های پزشکی برطرف میشود.
- آسیب به اعصاب یا عروق خونی: در برخی موارد، ممکن است آسیب به ساختارهای اطراف مفصل زانو مانند اعصاب یا عروق خونی ایجاد شود.
- لخته شدن خون در پا: یکی دیگر از عوارض پس از جراحی، تشکیل لخته خون در پا (ترومبوز ورید عمقی) است که معمولاً با تجویز داروهای رقیق‌کننده خون و توصیه‌های پزشک مدیریت میشود.
- پارگی یا کشیدگی مجدد رباط: در صورت بازگشت سریع به فعالیت‌های ورزشی، احتمال پارگی یا کشیدگی مجدد رباط بازسازی‌شده وجود دارد.
- انتقال بیماری‌های عفونی از تاندون اهداکننده: در صورت استفاده از تاندون‌های اهدایی (آلوگرافت)، خطر انتقال بیماری‌های عفونی و ویروسی ممکن است وجود داشته باشد.
اگرچه جراحی رباط صلیبی معمولاً از کم‌خطرترین جراحی‌های زانو به شمار می‌آید، رعایت مراقبت‌های پس از عمل و انتخاب جراح متخصص و باتجربه نقش بسزایی در کاهش این خطرات دارد. همچنین، انجام فیزیوتراپی و پیروی از دستورالعمل‌های پزشک برای بهبودی کامل و بازگشت به فعالیت‌های روزمره ضروری است.
آیا عمل رباط صلیبی سخت است؟
جراحی رباط صلیبی زانو بسته به شرایط مختلف مثل نوع جراحی، شدت آسیب و وضعیت سلامت عمومی بیمار می‌تواند سخت باشد. این عمل معمولاً چند ساعت طول می‌کشد و بعد از آن بیمار باید چند روز در بیمارستان بستری شود. هرچند که این جراحی نیاز به زمان برای بهبود دارد، اما می‌تواند به بازگرداندن ثبات و عملکرد زانو کمک کند و بیمار را به فعالیت‌های روزمره و ورزشی خود برمیگرداند.