جراحی تعویض مفصل لگن یکی از موفق ترین و پیشرفته ترین روش‌های جراحی در حوزه ارتوپدی است که برای بهبود عملکرد و کاهش درد در بیمارانی با مشکلات شدید مفصل لگن انجام می‌شود. این روش عمدتا برای افرادی که به دلیل آرتروز پیشرفته، آسیب‌های جدی یا بیماری‌های مفصلی دیگر دچار درد مداوم و محدودیت حرکتی شده‌اند، توصیه می‌شود. این عمل با پیشرفت تکنولوژی به یکی از ایمن ترین راهکارهای درمانی تبدیل شده است.
رضایت از تعویض مفصل
آناتومی لگن به چه شکل است؟
لگن انسان از مجموعه‌ای از استخوان ها، مفاصل، عضلات و اندام های داخلی تشکیل شده است که در ناحیه پایینتر از شکم قرار دارند. این ساختار شامل دو استخوان ایلیاک در دو طرف، استخوان ساکروم در پایین ستون فقرات، و استخوان کوکسیکس است که در انتهای ساکروم قرار دارد. مفصل هیپ به عنوان مفصل اصلی برای حرکت پاها و مفاصل ساکروایلیاک که استخوان ساکروم را به ایلیوم متصل می‌کنند، از اجزای مهم آن هستند.
در داخل لگن، اندام های داخلی مانند روده‌ها، مثانه و در زنان رحم و تخمدان ها قرار دارند. عضلات و رباط های مختلف نیز از لگن حمایت کرده و به حرکت و پشتیبانی از این اندام ها کمک می‌کنند. لگن علاوه بر پشتیبانی از وزن بدن، نقش مهمی در حرکت، زایمان در زنان و حفظ ثبات ساختار بدن دارد.
دلایل انجام تعویض مفصل لگن
تعویض مفصل لگن، یک جراحی است که برای درمان مشکلات شدید مفصل ران به کار می‌رود. این عمل زمانی انجام می‌شود که درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند و بیمار درد یا محدودیت های عملکردی شدیدی تجربه کند. دلایل اصلی انجام تعویض مفصل لگن عبارتند از:
آرتریت روماتوئید: نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های مفاصل حمله می‌کند. این بیماری باعث التهاب مزمن، درد و تخریب مفصل می‌شود که در نهایت به تعویض مفصل نیاز پیدا خواهید کرد.
آسیب یا شکستگی مفصل ران: آسیب‌های شدید به مفصل لگن، مانند شکستگی‌های ناشی از تصادفات یا زمین خوردن، ممکن است باعث آسیب دائمی به غضروف و ساختارهای مفصل شود که برای بازسازی آن نیاز به تعویض مفصل باشد.
دیسپلازی مفصل ران: در این وضعیت، مفصل ران به درستی تشکیل نشده است و باعث ساییدگی مفصل و درد شدید می‌شود. در برخی موارد، اگر درمان های غیرجراحی موثر نباشند، جراحی تعویض مفصل ران توصیه می‌شود.
آسیب های ورزشی: برخی از آسیب های ورزشی مزمن مانند کشیدگی رباط ها، آسیب های غضروفی و التهاب های مفصلی به تخریب تدریجی مفصل و نیاز به تعویض مفصل لگن منجر می‌شوند.
نکروز استخوانی: در این وضعیت، خون رسانی به بخش‌هایی از استخوان، معمولا سر استخوان ران کاهش می‌یابد و باعث مرگ سلول های استخوانی می‌شود. این وضعیت به تخریب مفصل و درد شدید منجر می‌شود که تعویض مفصل را ضروری می‌سازد.
محدودیت حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره: در مواردی که بیمار نمی‌تواند فعالیت های عادی مانند پیاده روی، بالا رفتن از پله‌ها یا نشستن و برخاستن از جای خود را بدون درد شدید انجام دهد، تعویض مفصل به عنوان یک راه حل برای بازگشت به عملکرد طبیعی پیشنهاد می‌شود.
فرایند عمل تعویض مفصل لگن
عمل تعویض مفصل لگن تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی توسط بهترین متخصص و جراح ارتوپدی انجام می‌شود. جراح برش هایی در ناحیه لگن ایجاد کرده و سپس مفصل ران که شامل سر استخوان ران و حفره مفصل لگن است را برداشته و با اجزای مصنوعی جایگزین می‌کند. این اجزا به طور دقیق در محل مفصل قرار می‌گیرند تا حرکات طبیعی ران را شبیه سازی کنند پس از اطمینان از قرار گیری درست مفصل جدید محل برش ها با بخیه به دقت بسته می‌شوند. پس از اتمام عمل، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا علائم حیاتی تحت نظر قرار گیرد.
مزایای تعویض مفصل لگن
تعویض مفصل لگن مزایای زیادی برای بیمارانی که از درد مزمن و محدودیت های حرکتی ناشی از مشکلات مفصل لگن رنج می‌برند، به همراه دارد. این مزایا عبارتند از:
کاهش شدید درد: یکی از بزرگ ترین مزایای تعویض مفصل لگن، کاهش یا از بین رفتن کامل درد است. بسیاری از بیمارانی که به علت آسیب دیدگی یا مشکلات دیگر در مفصل ران از درد مزمن رنج می‌بردند، پس از جراحی از درد شدیدی که مانع از فعالیت های روزانه شان بود، رهایی می‌یابند.
بهبود حرکت و انعطاف پذیری: تعویض مفصل لگن به بیماران این امکان را می‌دهد که مجددا بتوانند حرکت های طبیعی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و خم و راست شدن را انجام دهند، که پیش از جراحی به دلیل درد یا محدودیت حرکت، مشکل ساز بود.
افزایش استقلال: بسیاری از بیماران پس از جراحی تعویض مفصل لگن قادر به انجام فعالیت‌های شخصی خود بدون نیاز به کمک دیگران می‌شوند، که باعث افزایش احساس استقلال و اعتماد به نفس آنها می‌شود.
بهبود وضعیت روانی و اجتماعی: کاهش درد و بهبود توانایی در انجام فعالیت ها، تاثیر مثبتی بر وضعیت روانی بیماران می‌گذارد. بسیاری از افراد پس از عمل جراحی احساس بهبود روحیه و کاهش اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند.
نتایج طولانی مدت: مفصل مصنوعی به طور معمول عمر طولانی دارند و بین 15 تا 25 سال یا بیشتر دوام خواهند داشت، که بستگی به نوع مفصل مصنوعی و سطح فعالیت بیمار دارد. این به معنی حفظ نتایج مثبت برای مدت زمان طولانی است.
بهبود عملکرد روزانه: از آنجا که درد و محدودیت های حرکتی پس از جراحی کاهش می‌یابد، بیماران قادر خواهند بود به انجام کارهای روزمره و حتی فعالیت های ورزشی بازگردند که قبل از جراحی برایشان دشوار بوده است.
عوارض بعد از عمل جراحی لگن
عمل جراحی تعویض مانند هر جراحی دیگری با عوارضی همراه است. این عوارض موقتی هستند و با مراقبت های مناسب قابل کنترل هستند، اما در برخی موارد مشکلات جدی تری بروز می‌کند. در اینجا به برخی از عوارض رایج بعد از عمل جراحی تعویض مفصل لگن اشاره می‌شود:
1. عفونت در محل جراحی یکی از عوارض نادر اما جدی است که در هر مرحله از روند بهبودی رخ می‌دهد. عفونت در محل برش جراحی یا در مفصل مصنوعی ایجاد می‌شود. در موارد شدید، نیاز به جراحی مجدد و استفاده از آنتی بیوتیک ها می‌باشد.
2. لخته خون در وریدهای عمقی، به ویژه در پاها، یکی از عوارض شایع پس از جراحی است. این لخته ها به ریه‌ها منتقل می‌شوند و تهدید کننده زندگی می‌شوند. برای پیشگیری از این عارضه، بیماران از داروهای ضدانعقاد و انجام حرکات خاص مانند راه رفتن یا استفاده از جوراب های مخصوص تشویق می‌شوند.
3. برخی بیماران پس از جراحی دچار ضعف عضلانی یا ناهماهنگی در حرکت می‌شوند. این مشکل موقتی است و با انجام فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی بهبود می‌یابد.
4. خونریزی در محل جراحی در برخی موارد رخ می‌دهد که باعث تجمع خون در بافت های اطراف مفصل می‌شود. در بیشتر موارد، این خونریزی ها به طور طبیعی جذب می‌شوند، اما در برخی موارد نیاز به تخلیه خون از طریق جراحی است.
5. در موارد نادر، مفصل مصنوعی شل می‌شود یا جابجا می‌گردد که باعث درد و محدودیت حرکت می‌شود. این مشکلات به دلیل استفاده نادرست، فعالیت های شدید یا فرسودگی مفصل رخ می‌دهند.
6. در برخی موارد، آسیب به اعصاب در طول جراحی منجر به بی حسی یا ضعف در پا یا ناحیه اطراف مفصل می‌شود.
7. یکی از عوارض نادر اما جدی در طول دوره بهبودی، دررفتگی مفصل مصنوعی است. در این حالت، سر استخوان ران از گوی مفصل مصنوعی خارج می‌شود که نیاز به جراحی مجدد دارد.
8. در حالی که یکی از اهداف اصلی جراحی تعویض مفصل لگن کاهش درد است، برخی بیماران همچنان پس از جراحی دچار درد مزمن یا ناراحتی در ناحیه مفصل می‌شوند. این درد ناشی از مشکلات مانند التهاب، زخم های داخلی یا عدم تطابق اجزای مفصل مصنوعی می‌باشد.
جمع بندی عمل تعویض مفصل لگن
عمل تعویض مفصل لگن به طور چشمگیری زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد و آن ها را از درد مزمن و محدودیت های حرکتی رهایی می‌بخشد. این جراحی به ویژه برای افرادی که دچار آسیب های جدی یا مشکلات دیگر مفصل لگن هستند، یک گزینه موثر است. برای انجام این عمل و دریافت مراقبت های لازم قبل و بعد از جراحی، مراجعه به یک جراح متخصص و با تجربه بسیار حائز اهمیت است. دکتر پویا مشکدار، متخصص جراحی استخوان و مفاصل، با تجربه گسترده در زمینه جراحی تعویض مفصل لگن، به شما در انتخاب بهترین درمان و راهکارهای بهبودی کمک می‌کند.