عمل تعویض مفصل زانو: راهنمای جامع

عمل تعویض مفصل زانو، یکی از پیشرفته ‌ترین و مؤثرترین روش‌ها است که به افرادی با مشکلات شدید زانو کمک می‌کند تا دوباره زندگی بدون درد و محدودیت را تجربه کنند. این جراحی، که به بازسازی عملکرد طبیعی مفصل زانو می‌پردازد، به ‌ویژه برای افرادی که به دلیل آرتروز پیشرفته، آسیب ‌دیدگی یا فرسایش مفصل قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نیستند، یک راه ‌حل ارزشمند به شمار می‌رود.

جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

عمل تعویض مفصل زانو یک جراحی ارتوپدی پیشرفته است که در آن بخش ‌های آسیب ‌دیده یا فرسوده مفصل زانو با قطعات مصنوعی جایگزین می‌شوند. این عمل برای بیمارانی انجام می‌شود که دچار آرتروز شدید، آسیب‌ دیدگی یا بیماری‌ های مفصلی هستند و درد یا محدودیت حرکتی آن ها با روش ‌های غیرجراحی بهبود نیافته است. مفصل مصنوعی، عملکرد طبیعی زانو را بازمی‌گرداند و فعالیت های راه رفتن و نشستن و … را  بهبود می‌بخشد.

دکتر پویا مشکدار، متخصص و جراح ارتوپدی، در زمینه جراحی تعویض مفصل زانو فعالیت دارد و تجربه انجام این عمل را با روش‌های استاندارد و به‌روز داراست. ایشان خدمات خود را با تمرکز بر بهبود عملکرد مفصل و کاهش درد ارائه می‌کنند. همچنین، مراقبت‌های پس از جراحی برای کمک به روند بهبودی تحت نظر ایشان انجام می‌شود.

علت جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو زمانی انجام می‌شود که مشکلات مفصل زانو به حدی شدید شده باشد که درمان‌ های غیرجراحی نتوانند به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند. برخی از علل شایع که منجر به تصمیم به جراحی تعویض مفصل زانو می‌شوند عبارتند از:

آرتروز: آرتروز یکی از شایع‌ ترین دلایل جراحی تعویض مفصل زانو است. در این حالت، غضروف ‌های مفصل زانو که نقش محافظت از استخوان‌ ها را دارند، به تدریج فرسوده و تحلیل می‌روند. این فرسایش باعث درد شدید، التهاب، سفتی و کاهش تحرک مفصل می‌شود.

آسیب‌‌های شدید مفصل زانو: آسیب‌ های ناشی از تصادفات، شکستگی ‌ها یا پارگی‌ های شدید لیگامان‌ ها و غضروف‌ ها به آسیب دائمی مفصل زانو منجر می‌شوند. در مواردی که آسیب به حدی جدی باشد که قابل درمان با روش‌ های دیگر نباشد، جراحی تعویض مفصل زانو ضروری می‌شود.

آرتریت روماتوئید: ارتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می‌شود. این التهاب به مفصل زانو آسیب می‌رساند و منجر به نیاز به جراحی تعویض مفصل می‌شود.

درد شدید و کاهش کیفیت زندگی: هنگامی که درد زانو آنقدر شدید شود که در فعالیت‌ های روزمره مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ‌ها یا حتی استراحت ایجاد مشکل کند و درمان ‌های دیگر مانند داروها و فیزیوتراپی کارساز نباشند، جراحی تعویض مفصل گزینه مناسبی است.

بیشتر بخوانید: جراحی تعویض مفصل لگن

انواع عمل تعویض مفصل زانو

عمل تعویض مفصل زانو به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود.  این دسته‌ بندی بستگی به میزان آسیب مفصل و نیاز بیمار به تعویض دارد. در ادامه انواع مختلف عمل تعویض مفصل زانو توضیح داده شده است.

تعویض کامل مفصل زانو : در این روش، تمام مفصل زانو تعویض می‌شود. این عمل زمانی انجام می‌شود که آسیب به طور گسترده به تمام قسمت ‌های مفصل زانو وارد شده باشد.

تعویض جزئی مفصل زانو : در این روش، تنها بخش‌های آسیب ‌دیده مفصل زانو تعویض می‌شود. این جراحی زمانی انجام می‌شود که تنها یکی از بخش ‌های مفصل زانو آسیب دیده باشد و دیگر بخش‌ ها سالم باقی مانده باشند.

مراحل جراحی تعویض مفصل زانو

پس از ورود به اتاق عمل، بیمار تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. سپس ناحیه زانو با مواد ضدعفونی ‌کننده تمیز می‌شود و برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک ‌ها به صورت پیشگیرانه تزریق می‌شوند. جراح یک برش در حدود ۱۵-۲۰ سانتی ‌متر در قسمت جلویی زانو ایجاد می‌کند تا به مفصل دسترسی پیدا کند. در این مرحله، پوست، بافت‌ های نرم و عضلات از روی مفصل کنار زده می‌شوند.

پس از دسترسی به مفصل، غضروف ‌های آسیب ‌دیده و استخوان‌ های فرسوده برداشته می‌شوند. گاهی اوقات قسمتی از کاسه زانو نیز برداشته می‌شود. این قسمت ‌های آسیب ‌دیده باید کاملا حذف شوند تا فضای لازم برای قرار دادن پروتز فراهم شود. جراح با استفاده از ابزارهای دقیق، سطح استخوان‌ ها را به گونه ‌ای شکل می‌دهد که پروتز به درستی قرار گیرد. این فرآیند با دقت بالایی انجام می‌شود تا پروتز به خوبی با استخوان‌ ها سازگار شود و عملکرد زانو بهبود یابد.

پروتز مصنوعی شامل قطعات فلزی برای استخوان‌ فمور و یک قطعه پلاستیکی برای ایجاد سطح لغزنده بین این دو است. جراح پروتز را در محل دقیق خود قرار می‌دهد و آن را به طور محکم به استخوان‌ ها متصل می‌کند. پس از قرار دادن پروتز و اطمینان از عملکرد صحیح آن، جراح با استفاده از بخیه ‌های داخلی و خارجی محل جراحی را می‌بندد. معمولا از بخیه‌های قابل جذب برای داخل پوست و بخیه‌ های غیرقابل جذب برای بیرون پوست استفاده می‌شود . پس از پایان جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود.

مزایای عمل تعویض مفصل زانو

عمل تعویض مفصل زانو به عنوان یک جراحی رایج برای درمان مشکلات شدید زانو، به ویژه در موارد آرتروز و بیماری ‌های مشابه، مزایای زیادی برای بیماران به همراه دارد. در ادامه به برخی از مهم ‌ترین مزایای این جراحی پرداخته‌ایم:

• کاهش درد شدید زانو
• بهبود عملکرد و حرکت
• پیشگیری از آسیب‌های بیشتر
• کاهش نیاز به داروهای مسکن
• پایداری و دوام پروتز
• افزایش استقلال در بالا و پایین رفتن از پله‌ ها، ایستادن طولانی ‌مدت
• افزایش اعتماد به نفس

• کمک به اصلاح وضعیت بدن

عوارض عمل تعویض مفصل زانو

عمل تعویض مفصل زانو هرچند در بیشتر موارد موفقیت‌آمیز است، اما مانند هر عمل جراحی دیگر با برخی عوارض همراه است. این عوارض شامل موارد زیر می‌باشند:

• عفونت
• لخته خون
• درد و بی‌حسی
• سستی یا شلی مفصل
• محدودیت حرکتی
• مشکلات در تطابق اعضای مصنوعی
• آسیب به ساختارهای اطراف
• واکنش به بیهوشی
• ساییدگی و فرسودگی پروتز

جمع بندی

عمل تعویض مفصل زانو یکی از جراحی ‌های مؤثر در درمان مشکلات شدید مفصل زانو است که به بهبود قابل منجر می‌شود. با توجه به مزایای قابل توجه این عمل، نظیر کاهش درد، افزایش توان حرکتی، بسیاری از بیماران پس از جراحی قادر به بازگشت به فعالیت ‌های روزمره خود خواهند بود.

البته، همانطور که هر جراحی با چالش‌ هایی همراه است، برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است که بیماران تحت مراقبت دقیق و مشاوره‌های پزشکی قرار گیرند. دکتر پویا مشکدار از بهترین متخصصین ارتوپد شناخته شده اند که در زمینه تعویض مفصل مهارت زیادی دارند و تاکنون بیش از هزاران جراحی موفق داشتند.